T. 63.2, s. 117-130

Multisensoryczność krajobrazu w przestrzeni turystycznej – kontekst badawczy

The landscape multi-sensory of tourism space – research context

Mateusz ROGOWSKI
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Katedra Turystyki i Rekreacji
e-mail: mateusz.rogowski@amu.edu.pl

Zarys treści: Krajobraz jest przedmiotem interdyscyplinarnych badań w zakresie turystyki. Celem artykułu jest prezentacja wstępnych założeń badawczych krajobrazu turystycznego w aspekcie multisensorycznym oraz zdefiniowania regionalnych cech decydujących o jego typologii i atrakcyjności. W dalszej kolejności utworzona typologia krajobrazu turystycznego zostanie zweryfikowana preferencjami turystów. Ostatecznie
typologia krajobrazu multisensorycznego będzie czynnikiem rozwoju dopasowanej oferty turystycznej.

Słowa kluczowe: krajobraz multisensoryczny, przestrzeń turystyczna, atrakcyjność turystyczna krajobrazu, percepcja krajobrazu

Abstract: The landscape is a subject of different interdisciplinary studies in a field of tourism. The aim of this paper is to present preliminary research assumptions of tourist landscape on multi-sensorical aspect and to define its regional features decisive on its typology and attractiveness. Subsequently, the tourist landscape typology will be verified by tourists preferences. Finally, the multi-sensorical landscape typology can play a role in development of appropriate tourist offer.

Key words: muti-sensory landscape, tourism space, tourist attractiveness of landscape, landscape perception

Zalecany sposób cytowania: Rogowski M., 2018, Multisensoryczność krajobrazu w przestrzeni turystycznej – kontekst badawczy, Prace i Studia Geograficzne, 63.2, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 117-130.

Wpłynęło: 07.03.2017
Zaakceptowano: 25.09.2018

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)

T. 63.2, s. 101-116

Przydatność polskich obszarów Ramsar dla turystyki ornitologicznej

The usefulness of the Ramsar sites of Poland for ornithological tourism

Monika KORDOWSKA
Uniwersytet Warszawski
Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
Zakład Geografii Turyzmu i Rekreacji
e-mail: monika_kordowska11@gazeta.pl

Zarys treści: Celem artykułu jest dyskusja nad stanem zagospodarowania turystycznego tych obszarów oraz możliwościami ich wykorzystania przez turystów obserwujących ptaki. W realizowanych badaniach wykorzystano metodę bonitacji punktowej oraz inne metody kameralne i terenowe. Badania w skali przeglądowej były prowadzone na szesnastu obszarach Ramsar, badania szczegółowe objęły dwa z nich: Biebrzański i Słowiński Park Narodowy

Słowa kluczowe: turystyka ornitologiczna, obszary Ramsar, Słowiński Park Narodowy, Biebrzański Park Narodowy, bonitacja punktowa

Abstract: The aim of this study is to discuss possibilities of using Ramsar sites for ornithological tourism and to assess current development of tourism infrastructure. Point bonitation as well as other field and desk research methods were used. The research was performed in two scales. In a general scale sixteen Ramsar sites were studied, and the detail scale research was performed on two of them: Biebrza and Słowińki National Park.

Key words: ornithological tourism, Ramsar sites, Słowiński National Park, Biebrza National Park, point bonitation

Zalecany sposób cytowania: Kordowska M., 2018, Przydatność polskich obszarów Ramsar dla turystyki ornitologicznej, Prace i Studia Geograficzne, 63.2, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 101-116

Wpłynęło: 26.05.2018
Zaakceptowano: 08.09.2018

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)

T. 63.2, s. 81-99

Aplikacja narzędzi GIS do tworzenia studialnych opracowań planistyczno-przestrzennych

Application of GIS tools for spatial planning analysis

Marta SZYLAR
Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie,
Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji,
Katedra Gospodarki Przestrzennej i Architektury Krajobrazu
e-mail: szylarmarta.kgpiak@gmail.com
Katarzyna CEGIELSKA
Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie,
Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji,
Katedra Gospodarki Przestrzennej i Architektury Krajobrazu
Anita KUKULSKA
Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie,
Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji,
Katedra Gospodarki Przestrzennej i Architektury Krajobrazu

Zarys treści: Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, stanowiąca fundament gospodarowania przestrzenią w Polsce, nakazuje uwzględniać w opracowaniach planistycznych szereg elementów, uwarunkowań i zasad kształtowania przestrzeni. Szczegółowa inwentaryzacja istniejącego zagospodarowania stanowi podstawę sporządzania wszelkiego rodzaju opracowań planistyczno-przestrzennych. Analizy umożliwiające uwzględnienie wszystkich wymaganych elementów są coraz częściej wykonywane z użyciem Systemów Informacji Geograficznej (GIS). Niniejszy artykuł ma na celu pokazanie szerokich możliwości integracji gospodarki przestrzennej
z geoinformatyką. W badaniu przedstawiono wymagania ustawowe związane ze sporządzaniem podstawowych opracowań planistycznych, a także dokonano przeglądu literatury opisującej implementację narzędzi GIS w planowaniu przestrzennym. Ponadto, wykorzystując oprogramowanie QGIS, przedstawiono przykłady praktycznego zastosowania narzędzi tych systemów w analizach przestrzennych wykonywanych na potrzeby sporządzania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowych planów zagospodarowania, a także innych programów, prognoz i strategii związanych z gospodarowaniem przestrzenią.

Słowa kluczowe: Systemy Informacji Geograficznej, GIS, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, opracowania planistyczne

Abstract: The Act of spatial planning, which is the foundation of spatial management in Poland, requires including in the planning documents a number of terms, conditions and principles of space formation. All kind of spatial planning analysis is based on detailed inventory of actual land use. Analyses enabling inclusion of all the required elements are increasingly being implemented through Geographic Information Systems (GIS). This article aims to show the broad scope of possible integration of spatial planning and geoinformatics. The study presents legal requirements related to the preparation of basic planning documents, as well as a review of literature on the implementation of GIS tools in spatial planning. In addition, the paper presents also practical examples of the QGIS
software application that could be useful for any kind of spatial or strategic documents preparation.

Key words: Geographical Information System, GIS, study of the conditions and directions of the spatial management, spatial planning, spatial plans

Zalecany sposób cytowania: Szylar M., Cegielska K., Kukulska A., 2018, Aplikacja narzędzi GIS do tworzenia studialnych opracowań planistyczno-przestrzennych, Prace i Studia Geograficzne, 63.2, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 81-99.

Wpłynęło: 06.09.2017
Zaakceptowano: 25.06.2018

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)

T. 63.2, s. 64-80

Zinstytucjonalizowanie sieci współpracy gmin w gospodarce odpadami komunalnymi
w Polsce

Institutionalized inter-municipal cooperation networks in the areaof solid waste management in Poland

Aleksandra PICEJ
Uniwersytet Warszawski
Wydział Geografii i Studiów Regionalnych,
Zakład Rozwoju i Polityki Lokalnej
e-mail: a.picej@student.uw.edu.pl

Zarys treści: Celem artykułu jest określenie skali zjawiska współpracy międzygminnej w gospodarce odpadami w Polsce, tj. liczby związków międzygminnych i spółek międzykomunalnych, liczby uczestniczących w nich gmin oraz wielkości wydatków budżetowych związków na tę dziedzinę. Ogólnopolską analizą objęto lata 2006-2016, co umożliwiło prześledzenie zmian w czasie, zaś szczegółowa inwentaryzacja przeprowadzona (metodą desk research) dla roku 2015 na poziomie wojewódzkim pozwoliła na zbadanie przestrzennego zróżnicowania. Wykazano, że skala współpracy gmin w gospodarce odpadami zdecydowanie różni się w zależności od województwa
(przy czym w wymiarze ogólnopolskim udział gmin w obu formach kooperacji jest porównywalny) oraz że zmieniała się na przestrzeni lat (zwłaszcza po „reformie śmieciowej” w 2013 roku).

Słowa kluczowe: współpraca międzygminna, gospodarka odpadami, samorząd lokalny

Abstract: The article presents the scale of inter-municipal cooperation (IMC) in the municipal solid waste sector in Poland. It examines the number of IMC associations and IMC private law companies, their spatial distribution and the number of their participants in 2015. To detect the changes of the IMC scale between 2006 and 2016, the number of functioning IMC associations and the size of their budgetary expenditures on municipal
solid waste management in each year are compared. The essential sources of the data used in the analysis include the registry of associations, the Bulletin of Public Information, Ministry of Finance data and the Polish Company Register. The study has shown that at national level the percentages of municipalities cooperating in solid waste sector in the form of a company and association are comparable. At the same time the scale of IMC
differs significantly between regions and it was changing between 2006 and 2016. It increased especially after the reform of the municipal solid waste management sector in 2013.

Key words: inter-municipal cooperation, solid waste management, local government

Zalecany sposób cytowania: Picej A., 2018, Zinstytucjonalizowanie sieci współpracy gmin w gospodarce odpadami komunalnymi w Polsce, Prace i Studia Geograficzne, 63.2, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 64-80.

Wpłynęło: 01.02.2018
Zaakceptowano: 20.06.2018

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)

T. 63.2, s. 43-63

Dziedzictwo żydowskie Białegostoku i możliwości jego wykorzystania w turystyce

Jewish heritage of Białystok and the possibilities of its use in tourism

Katarzyna KAMLER
Uniwersytet Warszawski
Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
e-mail: katarzynakamler@gmail.com

Zarys treści: Artykuł przedstawia możliwości wykorzystania białostockiego dziedzictwa żydowskiego w turystyce i został przygotowany głównie w oparciu o wyniki badań terenowych – inwentaryzacji, obserwacji własnych i dokumentacji fotograficznych. Żydowskie dziedzictwo ujawnia się głównie poprzez obecność w tkance miejskiej obiektów świeckich (41) i sakralnych (9), których rozmieszczenie pokazano na dwóch mapach. Ponadto wskazano szlaki turystyczne, na których można spotkać obiekty związane z narodem żydowskim. Obiekty stanowiące żydowskie dziedzictwo częściowo są zrewitalizowane i opatrzone tablicami informacyjnymi, a częściowo popadają w ruinę. Niektóre z nich zostały zaadaptowane do pełnienia nowych funkcji – muzeum, galerii handlowej czy budynku mieszkalnego. Dawna kultura żydowska jest także widoczna w działalności żydowskich organizacji, które mają siedzibę w Białymstoku (Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska-Izrael czy Gmina Wyznaniowa Żydowska). W mieście jest organizowany jeden z najbardziej znanych festiwali żydowskich – „Zachor – Kolor i dźwięk”. Wydaje się, że w mieście może rozwijać się turystyka kulturowa, sentymentalna i festiwalowa.

Słowa kluczowe: dziedzictwo narodowe, turystyka kulturowa, Białystok, Żydzi

Abstract: The article presents the possibilities of using the Białystok Jewish heritage in tourism. Conclusions come from field studies – inventory, own observations and photographic documentation. The Jewish heritage is visible mainly through the presence in the urban tissue of secular (41) and sacred (9) objects, which are shown on two maps. In addition, there are tourist routes on which you can find objects related to the Jews. Some of the objects are revitalized and bear information boards but some of them are falling into disrepair. Some of them have been adapted to perform new functions – a museum, a shopping gallery or a residential building. The Jewish culture is also visible in the activities of Jewish organizations like Center for Civic Education Poland-Israel or the Jewish Religious Community. One of the most famous Jewish festivals is organized in the city – “Zachor – Color and Sound”. It seems that cultural, sentimental and festival tourism can develop in the city.

Key words: national heritage, cultural tourism, Białystok, Jews

Zalecany sposób cytowania: Kamler K., 2018, Dziedzictwo żydowskie Białegostoku i możliwości jego wykorzystania w turystyce, Prace i Studia Geograficzne, 63.2, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 43-.63

Wpłynęło:12.01.2018
Zaakceptowano:24.04.2018

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)

T. 63.2, s. 21-42

Turystyka i przestrzeń w kontekście pamięci kulturowej (na przykładzie powiatów nyskiego i prudnickiego)

Tourism and space in the context of cultural memory (case studies of the Counties of Nysa and Prudnik)

Ewa DAWIDEJT-DROBEK
Państwowy Instytut Naukowy
Instytut Śląski w Opolu
e-mail: ewadj.islaski@gmail.com
Wiesław DROBEK
Politechnika Opolska
e-mail: w.drobek@po.opole.pl

Zarys treści: Autorzy, odwołując się do koncepcji pamięci kulturowej wypracowanej przez J. Assmanna i A. Assmann, analizują przekształcenia przestrzeni i turystyczne opisy obiektów przez pryzmat kreowanych przekazów o przeszłości lokalnej. W części pierwszej omawiają przekształcenia przestrzeni (odbudowa obiektów zniszczonych w wyniku działań zbrojnych II wojny światowej, rozbiórka nieuszkodzonych obiektów, zmiana wyglądu lub funkcji obiektów, rewitalizacja obiektów) i ukazują, jakie obrazy przeszłości lokalnej kreowano w wyniku takich działań. Druga część opracowania dotyczy wskazywanych turyście obiektów godnych jego uwagi i sposobów ich prezentacji. Autorzy przeanalizowali kilkadziesiąt lokalnych i regionalnych publikacji turystyczno-krajoznawczych pochodzących z różnych powojennych lat. Na tej podstawie dowodzą, że tworzony na bazie spuścizny kulturowej katalog walorów turystycznych stanowi konstrukt będący wynikiem nie tylko wiedzy (rozpoznania danej przestrzeni), ale także wyboru tradycji dokonywanego w określonych realiach historyczno-kulturowych.

Słowa kluczowe: dziedzictwo kulturowe, obraz przeszłości, pamięć kulturowa, przestrzeń, przewodnik turystyczny, spuścizna przeszłości

Abstract: The authors, making reference to the concept of culture memory, worked out by J. Assmann and A. Ass-mann, analyze transformations of the space and tourist descriptions of objects through the prism of messages created about the local past. In the first part of the article, the authors discuss transformations of the space (rebuilding of objects destroyed as a result of military operations during the World War 2, pulling down of undamaged objects or changing the appearance or the functions of individual objects, revitalization of objects) and show what pictures of the local past were created in consequence of such actions. The second part shows objects pointed to tourists as worthy of their attention and ways of their presentation. The authors analyzed some scores of local and regional publications on tourism and touring, which come from different years after the war. On this basis they prove, that the catalogue of tourist attractions, which is formed on the basis of legacy of the past, makes a construct being the consequence of not only knowledge (recognition of the given space), but also of the choice of traditions, which is being made in determined historical and cultural reality.

Key words: cultural heritage, image of the past, cultural memory, space, travel guide, legacy of the past

Zalecany sposób cytowania: Dawidejt-Drobek E., Drobek W., 2018, Turystyka i przestrzeń w kontekście pamięci kulturowej (na przykładzie powiatów nyskiego i prudnickiego), Prace i Studia Geograficzne, 63.2, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu
Warszawskiego, Warszawa, 21-42.

Wpłynęło: 12.01.2018
Zaakceptowano: 9.03.2018

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)

T. 63.2, s. 7-20

Użyteczność badań GPR do identyfikacji cech wewnętrznych osadów rzeki Wisły na obszarach NATURA 2000

Usefulness of GPR surveys for identification of internal features of Vistula River deposits in Natura 2000 areas

Anna LEJZEROWICZ
Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
e-mail: a.lejzerowicz@il.pw.edu.pl
Sebastian KOWALCZYK
Uniwersytet Warszawski
Wydział Geologii
e-mail: s.kowalczyk@uw.edu.pl

Zarys treści: W artykule przedstawiono rezultaty pomiarów georadarowych – GPR (ang. Ground Penetrating Ra-dar) wykonanych na obszarach Natura 2000 w okolicy Warszawy. Badania zostały wykonane na dwóch obszarach badawczych: pierwszy był zlokalizowany na tarasie zalewowym rzeki Wisły natomiast drugi na tarasie nadzalewowym w obrębie torfowiska. Do badań georadarowych wykorzystano anteny o częstotliwości 250 oraz 500 MHz. W efekcie przeprowadzonych badań została zobrazowana budowa wewnętrzna tarasów rzecznych oraz odwzorowany relief starego koryta na obszarze, gdzie jest ono przykryte torfami. Przedstawione wyniki badań potwierdzają, że nieinwazyjna metoda, jaką są pomiary GPR, jest użyteczna w interpretacji architektury wewnętrznej piaszczys-tych osadów rzeki roztokowej.

Słowa kluczowe: metoda georadarowa (GPR), facje radarowe, rzeka roztokowa, osady rzeczne, Wisła, badania na obszarach Natura 2000

Abstract: The paper presents the results of Ground Penetrating Radar (GPR) measurements carried out in Natura 2000 areas near Warsaw. The research was carried out in two research areas: the first was located on the Vistula River flood terrace and the second on the lower upper terrace within the peatland. The antennas with frequency 250 and 500 MHz were used for GPR investigations. As a result of the conducted research, the internal architecture of river terraces has been illustrated and the relief of the old riverbed is depicted in the area where it is covered by peats. The presented research results confirm that the non-invasive method, such as GPR measurements, is useful in the interpretation of the internal architecture of sandy braided river deposits.

Key words: Ground Penetrating Radar (GPR), radar facies, braided river, fluvial deposits, Vistula River, research in Natura 2000 areas

Zalecany sposób cytowania: Lejzerowicz A, Kowalczyk S., 2018, Użyteczność badań GPR do identyfikacji cech wewnętrznych osadów rzeki Wisły na obszarach NATURA 2000, Prace i Studia Geograficzne, 63.2, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu
Warszawskiego, Warszawa, 7-20.

Wpłynęło: 15.11.2017
Zaakceptowano: 18.02.2018

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)

T. 62.1, s. 119-140

Podejście zintegrowane w modelowaniu zmian użytkowania ziemi – model CLUE i jego modyfikacje

Integrated framework in land use change modeling – model CLUE and its modifications

Paulina POKOJSKA
Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
e-mail: ppokojska@uw.edu.pl

Słowa kluczowe: modelowanie zmian użytkowania ziemi, model CLUE

Key words: land use change modelling, CLUE model

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)

T. 62.1, s. 99-117

Strefa podmiejska jako przestrzeń rekreacji i turystyki z perspektywy mieszkańców dwóch warszawskich osiedli: Bródna i miasteczka Wilanów

The suburban zone as an area of recreation and tourism from the perspective of the residents of two Warsaw housing estates: Bródno and Miasteczko Wilanów

Dorota MANTEY
Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych,
Zakład Geografii Miast i Organizacji Przestrzennej
e-mail: d.mantey@uw.edu.pl

Słowa kluczowe: rekreacja, turystyka, strefa podmiejska, Obszar Metropolitalny Warszawy

Key words: recreation, tourism, suburban zone, Warsaw Metropolitan Area

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)

T. 62.1, s. 81-98

Ocena wpływu zmian ciśnienia atmosferycznego na wahania zwierciadła wód podziemnych w małej zlewni nizinnej

Evaluation of changes in barometric pressure influence on groundwater level fluctuations in small lowland basin

Maciej LENARTOWICZ
Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych,
Zakład Hydrologii
e-mail: mlenarto@uw.edu.pl
Karolina ZIELIŃSKA
Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych,
Zakład Hydrologii

Słowa kluczowe: ciśnienie atmosferyczne, zwierciadło wód podziemnych, współczynnik efektywności barometrycznej

Key words: barometric pressure, groundwater table, barometric efficiency index

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)