O literackiej topografii dawnych dworów polsko-inflanckich
On the Literary Topography of Old Polish-Livonian Manors
Teresa RĄCZKA-JEZIORSKA
Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk
e-mail: teresa.raczka-jeziorska@ibl.waw.pl
ORCID: 0000-0003-4857-9480
Zarys treści: Już w ujęciu przedstawicieli epoki baroku autorami rysunków wyobrażających przestrzeń ziemi byli nie tylko wyuczeni w tej materii geometrzy. Wątek swoistej korespondencji poezji, geografii i malarstwa, w którym na plan pierwszy wysuwają się mapy, aktywizuje się zwłaszcza w epoce romantyzmu. Atlas geograficzny staje się wówczas pożądanym narzędziem nie tylko w podróży do mniej lub bardziej oddalonych zakątków rodzinnego kraju, ale również w twórczości literackiej. W prezentowanym artykule podjęto próbę zbadania czy świadomość tego pokrewieństwa sztuk przekładała się na pisarstwo autorów pochodzących z najbardziej odległego na północ terenu dawnego państwa polsko-litewskiego tzw. Inflant Polskich (współczesnej Łatgalii na Łotwie), czyli regionu, którego krajobraz tworzyło nie tylko barwne środowisko naturalne, w postaci łąk, lasów, rzek i jezior, ale przede wszystkim majątki, dwory, pałace miejscowego ziemiaństwa.
Słowa kluczowe: Inflanty Polskie, Łatgalia, mapa, ziemiaństwo, geopoetyka, wędrówka
Abstract: Already in the perception of Baroque’s representatives not only trained geometers could be the authors of drawings presenting areas of land. Especially during the Romantic period the motif of unique correspondence between poetry, geography and painting, where maps moved to the forefront, becomes active. The geographical atlas becomes then a desired tool not only for travel to more or less distant locations of their homelands, but also in literary works. The presented article undertakes an attempt to research whether the awareness of this affinity of arts translated into the writings of authors coming from the northernmost area of the former Polish-Lithuanian state, the so called Polish Livonia (modern Latgale in Latvia), that is a region where the landscape was created not only by the colourful natural environment, in the form of meadows, forests, rivers and lakes, but most of all manors, houses, and palaces of the local gentry.
Key words: Polish Livonia, Latgale, map, landed gentry, geopoetics, journey
Zalecany sposób cytowania / Cite as: Rączka-Jeziorska T., 2019, O literackiej topografii dawnych dworów polsko-inflanckich, Prace i Studia Geograficzne, 64.4, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 67–77.
Wpłynęło: 25.08.2019
Zaakceptowano: 14.01.2020