Author Archive: Jarek

T. 63.4, ss. 107-127

Posted on by

Cancún – pierwotna kreacja urbanistyczna oraz współczesne skutki funkcjonowania przestrzeni miejskiej

Cancún – primary city-planning creation and contemporary effects of the functioning of urban space

Dorota MATUSZEWSKA
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych
e-mail: dormat@amu.edu.pl

Zarys treści: Celem artykułu jest wyjaśnienie uwarunkowań rozwoju przestrzeni miejskiej Cancún (miasto w Meksyku, na półwyspie Jukatan, w gminie Quintana Roo) oraz przestrzennych skutków obsługi ruchu turystycznego w tej jednostce osadniczej. Miasto zaplanowano od podstaw, zakładając dominującą rolę turystyki w kształtowaniu wewnątrzmiejskich podziałów przestrzennych. W ciągu ostatniego półwiecza przestrzeń miejska Cancún przeszła wiele przeobrażeń fizycznych i organizacyjnych wynikających ze wzrostu pierwotnie zaplanowanej liczby turystów i mieszkańców, oraz współcześnie rosnących przyrodniczych i antropogenicznych barier funkcjonalnych.

Słowa kluczowe: kreacja, rozwój turystyki, przestrzeń miejska, przestrzeń turystyczna, Cancún

Abstract: The article presents the development conditions of the Cancún urban space (a city in Mexico, situated in the Yucatán Peninsula, in the Quintana Roo state) and the spatial effects of tourist movement management in this settlement area. The city was planned from scratch. At the same time, it was assumed that the tourist function will dominate the shaping of the city’s space. Cancún has undergone many physical and organizational changes over the last 50 years. The changes were conditioned by the increase in the originally planned number of tourists and residents and the growing of functional natural and anthropogenic barriers.

Key words: creation, tourism development, urban space, tourist space, Cancún

Zalecany sposób cytowania: Matuszewska D., 2018, Cancún – pierwotna kreacja urbanistyczna oraz współczesne skutki funkcjonowania przestrzeni miejskiej, Prace i Studia Geograficzne, 63.4, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 107-127.

Wpłynęło: 12.03.2018
Zaakceptowano: 18.09.2018

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)

T. 63.4, ss. 83-105

Posted on by

Nowe dawne obiekty w przestrzeni publicznej miast Śląska Opolskiego w kontekście tożsamości lokalnej i pamięci przeszłości

New old objects in the public space of the cities of Opole Silesia in the context of local identity and remembrance of the past

Ewa DAWIDEJT-DROBEK
Stowarzyszenie Instytut Śląski
e-mail: ewadj.islaski@gmail.com
Wiesław DROBEK
Politechnika Opolska
e-mail: w.drobek@po.opole.pl

Zarys treści: Przedmiotem analizy są obiekty architektoniczne, które zyskały nową formę lub ponownie (dzięki wyeksponowaniu bądź odbudowie) zaistniały współcześnie w pejzażu miast Śląska Opolskiego. Część z nich odkrywa / kreuje tożsamość miejsc. Część ma jako podstawowe odniesienia ponadlokalne, stanowi również nośniki pamięci wspólnot narodowych. Inne zaś służą unaocznianiu przeszłości jako starodawności / mają uczynić ją namacalną jak w dawnych czasach. Autorzy zwracają uwagę, że w regionie o skomplikowanych dziejach przekształcenia przestrzeni publicznej mają specyficzny charakter i implikacje w wymiarze nie tylko urbanistycznym.

Słowa kluczowe: nośnik pamięci, obiekt architektoniczny, obraz przeszłości, pamięć kulturowa, unaocznianie przeszłości, Śląsk Opolski, wspólnota pamięci

Abstract: The article focuses on architectonic objects which have gained a new form or have re-appeared (were exposed or rebuilt) in the contemporary landscape of a region of Opole Silesia. Some of such objects create the identity of places, while others have supra-local references and carry memories of national commonwealths. Finally, there are objects which visualize the real past, making the past palpable. The authors draw attention to the fact that in a region of complicated history, transformations of the public space acquire a specific character and applications not only in the urban dimension.

Key words: carriers of memory, architectural objects, images of the past, culture memory, visualizing the past, Opole Silesia, commonwealth of memory

Zalecany sposób cytowania: Dawidejt-Drobek E., Drobek W., 2018, Nowe dawne obiekty w przestrzeni publicznej miast Śląska Opolskiego w kontekście tożsamości lokalnej i pamięci przeszłości, Prace i Studia Geograficzne, 63.4, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 83-105.

Wpłynęło: 14.02.2018
Zaakceptowano: 28.06.2018

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)

T. 63.4, ss. 67-82

Posted on by

Widoczność Pałacu Kultury i Nauki w kompozycji urbanistycznej Warszawy (perspektywa przechodnia)

Visibility of the Palace of Culture and Science in an urban composition of Warsaw (stroller’s perspective)

Bartosz BARAŃSKI
Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
e-mail: bbaranski@student.uw.edu.pl

Zarys treści: Artykuł poświęcony jest kwestii widoczności Pałacu Kultury i Nauki w kompozycji urbanistycznej Warszawy z perspektywy przechodnia. Przedstawione są w nim wyniki inwentaryzacji naziemnych punktów widokowych na ten budynek. Identyfikowane były one z perspektywy przechodnia podczas spacerów o charakterze badawczym na terenie wszystkich warszawskich dzielnic.

Abstract: The article concerns the visibility of the Palace of Culture and Science in an urban composition of Warsaw from the stroller’s perspective. It shows the results of the identification of ground viewpoints for this building. They were identifying during research walks in all districts in Warsaw.

Słowa kluczowe: Pałac Kultury i Nauki, punkt widokowy, kompozycja urbanistyczna, Warszawa

Key words: Palace of Culture and Science, viewpoint, urban composition, Warsaw

Zalecany sposób cytowania: Barański B., 2018, Widoczność Pałacu Kultury i Nauki w kompozycji urbanistycznej Warszawy (perspektywa przechodnia), Prace i Studia Geograficzne, 63.4, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 67-82.

Wpłynęło: 24.01.2018
Zaakceptowano: 16.09.2018

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)

T. 63.4, ss. 55-66

Posted on by

Rozmieszczenie i gęstość zaludnienia obszaru metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot

Population distribution and density in the Gdańsk-Gdynia-Sopot Metropolitan Area

Justyna WIECZERZAK
Uniwersytet Gdański Katedra Geografii Społeczno-Ekonomicznej
e-mail: justyna.wieczerzak@gmail.com

Zarys treści: Wraz z nową perspektywą finansową Unii Europejskiej w Polsce pojawiła się szansa, by posługując się wspólną inicjatywą rozwojową, w sposób przemyślany wykorzystać potencjał obszarów powiązanych funkcjonalnie, nieograniczonych granicami administracyjnymi. Zasadniczą kwestią przy planowaniu rozwoju jest znajomość zasobów obszaru, w tym ludnościowych, umiejętne ich powiązanie i wykorzystanie. Służy temu przygotowanie studium demograficznego, jako obrazu zależności między zasobem ludnościowym a jego rozmieszczeniem w przestrzeni. Celem artykułu jest znalezienie zależności rozmieszczenia i gęstości ludności w szczególnym układzie funkcjonalnym – Obszarze Metropolitalnym Gdańsk-Gdynia-Sopot.

Słowa kluczowe: obszar metropolitalny, zasób demograficzny, kapitał ludnościowy, gęstość zaludnienia

Abstract: Along with the new financial perspective of the European Union in Poland, there is finally a chance for a well-thought-out use of the potential of areas related functionally, not limited by administrative boundaries, using a joint development initiative. The basic issue regarding development planning is the knowledge of resources of the area (including population), and skilful usage of their interrelationships. This can be achieved with the help of the demographic study of the area which sheds a light on the relationship between the population resource and its distribution in space. The aim of the article is to find the dependence between the distribution of population and its density in a special functional arrangement – the Gdańsk-Gdynia-Sopot Metropolitan Area.

Key words: metropolitan area, demographic resource, population capital, population density

Zalecany sposób cytowania: Wieczerzak J., 2018, Rozmieszczenie i gęstość zaludnienia obszaru metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot, Prace i Studia Geograficzne, 63.4, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 55-66.

Wpłynęło: 19.03.2018
Zaakceptowano: 28.06.2018

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)

T. 63.4, ss. 41-53

Posted on by

Efektywność rewitalizacji a zaangażowanie mieszkańców – przykład Ostrowi Mazowieckiej

The efficiency of revitalization and the involvement of residents – an example of Ostrów Mazowiecka Town

Paweł PECURA
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
e-mail: pawel.pecura@gmail.com

Zarys treści: Od 2015 roku obowiązuje w Polsce ustawa o rewitalizacji, dzięki której gminy otrzymały szereg narzędzi do prowadzenia skutecznej interwencji w obszarach zdegradowanych. Tworząc gminne programy rewitalizacji mają możliwość ustanowienia prawa pierwokupu, zakazu wydawania decyzji o warunkach zabudowy, możliwość udzielania dotacji na remont i przebudowę, ale również są zobligowane do przeprowadzenia konsultacji społecznych. To właśnie za pomocą wymuszenia na gminach konieczności przeprowadzenia konsultacji ustawodawca wskazuje na rangę tego narzędzia. Determinuje ono zaangażowanie mieszkańców i poczucie odpowiedzialności za miasto, które w dłuższym okresie przyczynią się do budowy w Polsce społeczeństwa obywatelskiego.

Słowa kluczowe: rewitalizacja miasta, interwencja publiczna, polityka miejska, gminny program rewitalizacji, konsultacje społeczne, projekty oddolne, zarządzanie publiczne, Ostrów Mazowiecka

Abstract: The revitalisation bill was passed by Polish Parliament in 2015. It gave several tools to communal authorities to perform effectively revitalisation of degraded lands. One of the most effective instruments are the obligatory public consultations during realisation of the revitalization programs. The article presents an example of a sound approach to public consultations in the process of municipal revitalization in the town of Ostrów Mazowiecka and the survey results aiming to determine the citizens’ satisfaction with the ongoing revitalization.

Key words: city revitalization, public intervention, urban policy, municipal revitalization program, public consultations, bottom-up projects, public management, Ostrów Mazowiecka

Zalecany sposób cytowania: Pecura P., 2018, Efektywność rewitalizacji a zaangażowanie mieszkańców – przykład Ostrowi Mazowieckiej, Prace i Studia Geograficzne, 63.4, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 41-53.

Wpłynęło: 15.02.2018
Zaakceptowano: 19.07.2018

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)

T. 63.4, ss. 23-39

Posted on by

Instytucja miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – ocena i oczekiwania zmian według gminnych władz samorządowych w Polsce

Institution of land development plan – valuation and expectations of changes in the eyes of the communal authorities of Poland

Wojciech KORBEL
Politechnika Krakowska, Wydział Architektury
e-mail: wojciech.korbel@pk.edu.pl

Zarys treści: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (m.p.z.p.) to jeden z kluczowych dokumentów kształtowania polityki przestrzennej władz szczebla lokalnego, którego sporządzenie może w myśl art. 7 Konstytucji RP być realizowane wyłącznie w oparciu o ścisłą normę kompetencyjną. Wspomniane ograniczenia nasuwają jednak szereg elementarnych pytań. Jak władze gminne postrzegają ten instrument prawa, czy tworzenie planów jest w oczach władz samorządowych problematyczne i jakich zmian systemowych oczekują samorządy by jakość kształtowanej przestrzeni urbanistycznej była lepsza? W ramach badania prowadzonego w marcu 2017 r. skierowano do władz samorządowych ankietę badawczą nt. „sposobu postrzegania przez władze gminne obowiązującego w Polsce prawa planowania przestrzennego i budowlano – inwestycyjnego w kontekście skuteczności realizacji zamierzonego rozwoju przestrzennego gmin oraz oczekiwanych przez samorządy kierunków zmian tego prawa”. Niniejszy artykuł prezentuje uzyskaną ocenę instytucji m.p.z.p. oraz najbardziej oczekiwane przez samorządy zmiany prawne. Formułuje także tezę o niespójności oczekiwań władz gminnych z kierunkami realizowanych przez lata zmian prawnych w Polsce i podejmuje próbę określenia potencjalnie akceptowanych i sprzyjających jakości kształtowanej przestrzeni alternatywnych rozwiązań systemowych.

Słowa kluczowe: instrumenty prawne planowania przestrzennego, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, oczekiwania samorządów gminnych, badanie ankietowe

Abstract: Municipal governments in Poland implementing spatial policy are obliged to act strictly within the limits of applicable laws. The land development plan is one of the basic instruments for shaping spatial policy at the local level. The legal provisions defining the manner of creating and functioning of the plan are therefore crucial for the effects of the spatial policy of local governments. The research has attempted to answer the question whether the creation of land development plan is problematic for local authorities and what systemic changes are being most expected. The research poll was prepared and addressed to a representative group of communal authorities in Poland. The article presents broad expectations of local governments regarding legal changes in the plan creation process. These changes are mostly perceived as actions aimed at procedural simplification in the area of creating or changing local land development plans as well as correcting and explaining the errors appearing in these documents. Changes aimed at strengthening planning activities by means of additional analytical studies or to increase the scope of the plan’s arrangements were considered by responding authorities as not relevant and unnecessary in the legal system. The collected information also allows to formulate a thesis on the inconsistency of the expectations of communal authorities with the directions of legal changes over the past years in Poland.

Key words: legal instruments of urban planning, local land development plan, expectations of communal authorities, research poll

Zalecany sposób cytowania: Korbel W., 2018, Instytucja miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – ocena i oczekiwania zmian według gminnych władz samorządowych w Polsce, Prace i Studia Geograficzne, 63.4, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 23-39.

Wpłynęło: 01.02.2018
Zaakceptowano: 20.06.2018

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)

T. 63.4, ss. 7-22

Posted on by

Sto lat geografii na Uniwersytecie Warszawskim. Początki

One hundred years of geography at the University of Warsaw. Beginnings

Andrzej RICHLING
Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Zakład Geoekologii
e-mail: a.richling@uw.edu.pl

Zarys treści: W 2018 roku upływa sto lat od powstania pierwszego zakładu geograficznego na Uniwersytecie Warszawskim. Artykuł jest poświęcony omówieniu okoliczności towarzyszących temu wydarzeniu, nauczaniu geografii na poziomie wyższym w Warszawie w okresie międzywojennym i konspiracyjnym studiom w czasie okupacji niemieckiej, a także reaktywacji studiów geograficznych po II wojnie światowej.

Słowa kluczowe: geografia, początki, Uniwersytet Warszawski

Abstract: In 2018, one hundred years passed since the founding of the first geographical department at the University of Warsaw. The article is devoted to the discussion of the circumstances surrounding this event, teaching geography at the university level in Warsaw in the interwar period and conspiratorial studies during the German occupation, as well as reactivating geographical studies after the Second World War.

Key words: geography, beginnings, University of Warsaw

Zalecany sposób cytowania: Richling A., 2018, Sto lat geografii na Uniwersytecie Warszawskim. Początki, Prace i Studia Geograficzne, 63.4, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 7-22.

Wpłynęło: 01.02.2018
Zaakceptowano: 20.06.2018

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)

T. 64.1, ss. 89-112

Posted on by

Problemy morfogenezy glacjalnej Niziny Północnopodlaskiej

Problems of glacial morphogenesis of North Podlasie Lowlands

Henryk BANASZUK
Politechnika Białostocka, Katedra Ochrony i Kształtowania Środowiska

Zarys treści: Nizina Północnopodlaska jest położona w strefie staroglacjalnych równin peryglacjalnych. W ostatnim dwudziestoleciu pojawiły się poglądy, że na Nizinę wkroczył lądolód stadiału świecia zlodowacenia wisły. Według autora niniejszego artykułu, lądolód ten zajął całą środkową część Niziny aż do wyżej wznoszących się wysoczyzn w okolicach Milejczyc i Kleszczel. Celem artykułu jest przedstawienie wyników badań geologiczno-geomorfologicznych w powiązaniu z datowaniami osadów polodowcowych metodą TL potwierdzającymi ten pogląd. W dyskusji nawiązano do innych poglądów na wiek i zasięg ostatniego zlodowacenia w tym regionie.

Słowa kluczowe: Nizina Północnopodlaska, granica zlodowacenia wisły, poglądy, przyczyny niezgodności

Abstract: The North Podlasie Lowland is located in a zone of periglacial lowlands, traditionally interpreted as oldglacial landscape. However, in recent decades opinions emerged that this area was covered by an ice sheet during Świecie Stadial of the Vistulian glaciation. According to the author of this article, the Vistulian ice sheet covered the whole central part of the Lowland and reached as far south as highlands of Milejczyce and Kleszczele. The aim of the article is to present results of geological and geomorphological research related to the TL dating of glacial sediments supporting this notion. The article includes a discussion with results of other studies on the age and range of the last glaciation in this region.

Key words: North Podlasie Lowland, limit of the Vistulian glaciation, opinions and causes of disagreement

Zalecany sposób cytowania/ Cite as: Banaszuk H., 2019, Problemy morfogenezy glacjalnej Niziny Północnopodlaskiej, Prace i Studia Geograficzne, 64.1, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 89-112.

Wpłynęło: 12.01.2018
Zaakceptowano: 10.05.2018

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)

T. 64.1, ss. 61-87

Posted on by

Przestrzeń turystyczna jako przestrzeń doświadczeń

Tourist space as an experiencescape

Andrzej STASIAK
Uniwersytet Łódzki, Instytut Geografii Miast i Turyzmu
e-mail: andrzej.stasiak@geo.uni.lodz.pl

Zarys treści: Specyfiką turystyki, wyróżniającą ją na tle innych gałęzi gospodarki, jest przestrzenny charakter doświadczeń (ścisłe powiązanie doświadczeń podróżnych z konkretną lokalizacją). W pracy przedstawiono definicję i rodzaje doświadczeń rynkowych (na podstawie literatury przedmiotu), a następnie zaprezentowano koncepcję markowego doświadczenia turystycznego i jego klasyfikacje według wybranych kryteriów. Trzon opracowania stanowi przegląd przestrzeni sprzyjających powstawaniu doświadczeń (naturalnych i specjalnie zaprojektowanych) oraz charakterystyka przestrzeni doświadczeń turystycznych w ujęciu teoretycznym. W zakończeniu artykułu wskazano główne problemy i perspektywy rozwoju badań nad przestrzenią doświadczeń turystycznych.

Słowa kluczowe: przestrzeń turystyczna, doświadczenia turystyczne, przestrzeń doświadczeń, gospodarka doświadczeń

Abstract: The specificity of tourism, which distinguishes it from other branches of economy, lies in the spatial nature of experiences (a close connection between travelers’ experiences and a specific location). The article presents a definition and types of market experience (based on the literature on the subject), followed by the concept of brand tourism experience and its classifications according to selected criteria. The core of the study is a review of the spaces conducive to the creation of experiences (natural and specially designed) and the description of the tourism experience space from the theoretical perspective. At the end of the article, the main problems and prospects for the development of research into the space of tourist experiences are indicated.

Key words: tourist space, tourist experience, experiencespace, experience economy

Zalecany sposób cytowania/ Cite as: Stasiak A., 2019, Przestrzeń turystyczna jako przestrzeń doświadczeń, Prace i Studia Geograficzne, 64.1, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 61-87.

Wpłynęło: 19.03.2018
Zaakceptowano: 07.12.2018

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)

T. 64.1, ss. 37-59

Posted on by

Zmiany użytkowania ziemi i pokrycia terenu Kwidzyna od końca XIX do początku XXI wieku na podstawie analizy materiałów kartograficznych

Changes in the land use and land cover of Kwidzyn from the end of the 19th to the beginning of the 21st century based on the analysis of cartographic materials

Tomasz KARASIEWICZ
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Nauk o Ziemi
e-mail: mtkar@umk.pl
Aleksander ADAMCZYK
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Nauk o Ziemi
Justyna TRZCINSKA
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Nauk o Ziemi
Magdalena JANISZEWSKA
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Nauk o Ziemi
Barbara SZYDA
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Nauk o Ziemi

Zarys treści: Niniejszy artykuł dotyczy miasta Kwidzyna i zmian jakie zaszły w użytkowaniu ziemi w jego obszarze na przestrzeni XIX, XX i początku XXI wieku. W trakcie analizy źródeł kartograficznych zwrócono uwagę na zmiany powierzchni zajmowanej przez miasto, a także na zmiany w użytkowaniu terenu pod zabudowę komunalną i przemysłową, lasy i zieleń miejską, pola uprawne, łąki oraz zbiorniki wodne. Z elementów liniowych rozpatrywano jedynie zmiany jakie zaszły w długości linii kolejowych. Dla analizowanego okresu zestawiono w środowisku GIS pięć barwnych obrazów zmian użytkowania ziemi i pokrycia terenu, które poparto analizą ilościową. Obszar, chociaż stosunkowo niewielki, cechuje się dużą dynamiką przemian. Największe z nich dostrzeżono w spadku areału pól uprawnych i we wzroście powierzchni leśnych.

Słowa kluczowe: Kwidzyn, mapy topograficzne, użytkowanie terenu, analizy GIS, ewidencja budynków

Abstract: This article analyses changes in land use in the town of Kwidzyn during the 19th, 20th and early 21st century. During the analysis of cartographic sources, attention was paid to changes in the area occupied by the city and also to changes in land use by communal and industrial developments, forest and urban green areas, arable lands, meadows and water reservoirs. Of the linear features, only changes in the length of railway lines were considered. For the analyzed period, five colour images of changes in land use and land cover are prepared in a GIS software, and supported by quantitative analysis. Although relatively small, the area has been changing in a very dynamic manner, the most marked cases being the decrease in the area of arable land and the increase in forest area.

Key words: Kwidzyn, surface changes, topographic maps, land use, GIS analysis, record of buildings

Zalecany sposób cytowania: Karasiewicz T., Adamczyk A., Trzcinska J., Janiszewska M., Szyda B., 2019, Zmiany użytkowania ziemi i pokrycia terenu Kwidzyna od końca XIX do początku XXI wieku na podstawie analizy materiałów kartograficznych, Prace i Studia Geograficzne, 64.1, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 37-59.

Wpłynęło: 10.05.2018
Zaakceptowano: 28.11.2018

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)