T. 66.1, s. 63-80

Intensywność cyrkulacji termohalinowej na Atlantyku Północnym a susze w Polsce

Intensity of Thermohaline Circulation in the North Atlantic and Droughts in Poland

Andrzej A. MARSZ
Polskie Towarzystwo Geofizyczne
Oddział Bałtycki
e-mail: aamarsz127@gmail.com
ORCID: 0000-0002-1962-8004
Anna STYSZYŃSKA
Stowarzyszenie Klimatologów Polskich
e-mail: astys19@wp.pl
ORCID: 0000-0001-8763-9154

Abstract: The work considers the cause of the frequency of droughts occurrence variability in Poland. It was proven, that the frequency of droughts shows statistically significant relationship with intensity of thermohaline circulation (THC) in the North Atlantic. In periods of occurrence of positive phase the THC frequency of droughts’ occurrence in Poland grows up and it is about 3.6 times greater, than in periods of occurrence of negative phase the THC. The sign and the value of coefficient characterizing the THC determines the drought occurrence and its duration time. Changeability of the THC is not however the only factor influencing on droughts’ occurrence. The analyses show, that the probability of the Spring and Summer droughts’ occurrence in a year with a positive THC phase is considerably larger, if in period of Winter preceding the drought, the sign of NAO index will be positive. At present (the year 2019) we are presumably already after the culmination of the positive phase of the THC, lasting from the year 1989. As the long-term course of the THC changeability shows the quasi- periodicity, we can presume, that the strong positive trend of occurrence of droughts, lasting from the 80’ of 20th century, will undergo break down.

Key words: Poland, droughts frequency, North Atlantic, thermohaline circulation, NAO

Zalecany sposób cytowania / Cite as: Marsz A.A., Styszyńska A., 2021, Intensywność cyrkulacji termohalinowej na Atlantyku Północnym a susze w Polsce, Prace i Studia Geograficzne, 66.1, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 63-80, DOI: 10.48128/pisg/2021-66.1-05.

Wpłynęło: 3.12.2019
Zaakceptowano: 26.04.2021

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)

T. 66.1, s. 35-45

Warunki powstania zjawiska downburst nad Wrocławiem w dniu 30 VI 2016

The conditions of downburst occurrence over Wrocław on 30 June 2016

Mateusz SOLECKI
Uniwersytet Warszawski
Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
e-mail: mateusz.solecki@uw.edu.pl
ORCID: 0000-0003-0803-0098

Abstract: The article presents the issue of downburst over Poland. Strong downdrafts are a great danger in aviation, but can also cause damage on the surface of the Earth. On the basis of synoptic maps, aerological and radar data the analysis of synoptic and thermodynamic conditions of the atmosphere in which the phenomenon occurred was conducted. The appearance of the cold front over Lower Silesia and the occurrence of V-notch radar signature over Wroclaw may have suggested the formation of a storm and the associated downburst.

Key words: downburst, downdraft, storm

Zalecany sposób cytowania / Cite as: Solecki M., 2021, Warunki powstania zjawiska downburst nad Wrocławiem w dniu 30 VI 2016, Prace i Studia Geograficzne, 66.1, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 35-45, DOI: 10.48128/pisg/2021-66.1-03

Wpłynęło: 18.06.2020
Zaakceptowano: 2.12.2020

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)

T. 66.1, s. 19-33

Zróżnicowanie i zmiany cech wypływów wód podziemnych w zlewni górnej Bystrzycy Dusznickiej

Variability and changes in features of springs in the upper Bystrzyca Dusznicka river catchment

Malwina KOZEK
Uniwersytet Łódzki
Wydział Nauk Geograficznych
e-mail: malwina.kozek@geo.uni.lodz.pl
ORCID: 0000-0001-7743-6636

Abstract: The study presents the assessment of spatial distribution, including vertical variability of selected features of springs. For this aim, the data obtained during three hydrological mapping sessions in the upper Bystrzyca Dusznicka river catchment in the period of 1995–2018 was used. Thanks to the long-term observation series, comparative spatial analyzes of statistical distribution of spring’s selected features were possible. Furthermore, the variability of temperature, reaction and conductivity of rivers and springs were estimated, assessing these parameters along the tributaries course of the Bystrzyca Dusznicka river. Results for years of various precipitation conditions were compared. Presented analyzes allowed to identify and valorize the factors determining the variability and changes in springs characteristics during dry and moist years.

Key words: springs, spring regime, water physicochemical parameters

Zalecany sposób cytowania / Cite as: Kozek M., 2021, Zróżnicowanie i zmiany cech wypływów wód podziemnych w zlewni górnej Bystrzycy Dusznickiej, Prace i Studia Geograficzne, 66.1, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 19-33, DOI: 10.48128/pisg/2021-66.1-02

Wpłynęło: 18.03.2020
Zaakceptowano: 29.12.2020

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)

T. 66.1, s. 7-18

Zajęcia terenowe – szansa dla szkolnej edukacji geograficznej i wyzwania dla nauczycieli

Fieldwork – opportunities for geographical education and challenges for teachers

Joanna ANGIEL
Uniwersytet Warszawski
Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
e-mail: j.angiel@uw.edu.pl
ORCID : 0000-0003-3980-8552
Adam HIBSZER
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej
e-mail: adam.hibszer@us.edu.pl
ORCID: 0000-0002-1416-74643
Elżbieta SZKURŁAT
Uniwersytet Łódzki
Wydział Nauk Geograficznych
e-mail: ela.szkurlat@gmail.com
ORCID : 0000-0003-0267-8707

Abstract: Classes conducted in the field, thanks to a variety of educational functions, such as demonstrative learning of reality, shaping various skills and attitudes of students, are an opportunity for geographic education and showing geography as a useful subject in life. For many geography teachers, conducting fieldwork is a big challenge, mainly organizational. The aim of the research conducted by the authors was: a) learning the opinions of teachers about the difficulties in conducting geographical field classes and b) the legitimacy of their mandatory introduction to the new core curriculum. The article presents the results of a nationwide survey of geography teachers about fieldwork, which, according to the assumptions of the new curriculum, are to constitute an important element of geographic education. Research results indicate that teachers are full of concerns about readiness to conduct such classes, indicating organizational difficulties and deficiencies in methodical preparation. The effect of research is a conclusion about the need and possibilities to support teachers in meeting this new challenge. The existence of the entries themselves in the core curriculum does not guarantee their implementation in the work with students.

Key words: core curriculum, geographical education, fieldwork, geography teachers, surveys

Zalecany sposób cytowania / Cite as: Angiel J., Hibszer A., Szkurłat E., 2021, Zajęcia terenowe – szansa dla szkolnej edukacji geograficznej i wyzwania dla nauczycieli, Prace i Studia Geograficzne, 66.1, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 7-18, DOI: 10.48128/pisg/2021-66.1-01

Wpłynęło: 10.09.2020
Zaakceptowano: 15.01.2021

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)

T. 65.4, s. 123-132

Refleksje na marginesie Księgi Wielkiego Jubileuszu. Polskie Towarzystwo Geograficzne 1918–2018 pod redakcją A. Jackowskiego i T. Witesa (2020)

Remarks in the margins of Grand Anniversary Book. Polish Geographical Society 1918–2018 edited by A. Jackowski and T. Wites (2020)

Mikołaj MADUROWICZ
Uniwersytet Warszawski
Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
Katedra Geografii Miast i Planowania Przestrzennego
e-mail: m.madurowicz@uw.edu.pl
ORCID: 0000–0002–9234–8930

Zalecany sposób cytowania / Cite as: Madurowicz M., 2020, Refleksje na marginesie Księgi Wielkiego Jubileuszu. Polskie Towarzystwo Geograficzne 1918–2018 pod redakcją A. Jackowskiego i T. Witesa (2020), Prace i Studia Geograficzne, 65.4, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 123–132.

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)

T. 65.4, s. 109-121

Geografowie wobec wojny polsko bolszewickiej. W stulecie Bitwy Warszawskiej, 1920-2020

Geographers in the face of The Polish-Soviet War. On the centenary of Battle of Warsaw, 1920–2020

Antoni JACKOWSKI
profesor emeritus
Uniwersytet Jagielloński
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej

Zalecany sposób cytowania / Cite as: Jackowski A., 2020, Geografowie wobec wojny polsko bolszewickiej. W stulecie Bitwy Warszawskiej, 1920-2020, Prace i Studia Geograficzne, 65.4, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 109–121.

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)

Tekst pierwotnie ukazał się na stronie internetowej Polskiego Towarzystwa Geograficznego – https://ptgeo.org.pl/2020/08/geografowie-wobec-wojny-polsko-bolszewickiej-w-stulecie-bitwy-warszawskiej-1920-2020/

T. 65.4, s. 95-107

System zarządzania jakością kształcenia na kierunku studiów „turystyka i rekreacja” z uwzględnieniem sposobów reagowania w sytuacjach kryzysowych

Education quality management system in the field of studies “tourism and recreation” including ways of reacting in crisis situations

Alina ZAJADACZ
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych
e-mail: alina@amu.edu.pl;
ORCiD: 0000-0002-6743-8192
Anna TOBOLSKA
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Wydział Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej
e-mail: juli@amu.edu.pl
ORCiD: 0000-0002-7410-446

Zarys treści: Celem artykułu jest przedstawienie systemu poprawy jakości kształcenia na studiach z zakresu turystyki i rekreacji (TiR) prowadzonych w Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (UAM). W oparciu o dwudziestoletnie doświadczenie w prowadzeniu studiów o profilu ogólnoakademickim na kierunku TiR, przedstawiono wypracowany system doskonalenia jakości kształcenia uwzględniający m.in. wnioski wynikające z monitorowania losów absolwentów; analizy zmian zachodzących na rynku turystycznym; konsultacji programów studiów z wieloma zainteresowanymi stronami: studentami, przedstawicielami przedsiębiorstw, instytucji i organizacji związanych z rozwojem turystyki oraz środowiskiem naukowym prowadzącym badania w dziedzinie turystyki. Obecny program studiów gwarantuje wybór spośród wielu zróżnicowanych modułów kształcenia, w tym takich jak „zarządzanie bezpieczeństwem turystów w sytuacjach kryzysowych”. Program studiów na kierunku TiR realizowany na UAM był wysoko oceniany przez komisje akredytacyjne, ponadto wielokrotnie nagradzany w ogólnopolskich rankingach. Wypracowany schemat postępowania, mający na celu poprawę jakości kształcenia kadr dla sektora usług turystycznych, może mieć znaczenie aplikacyjne dla innych uczelni prowadzących studia w tym obszarze, a tym samym przyczynić się do sprawnego reagowania w sytuacjach kryzysowych występujących w gospodarce turystycznej.

Słowa kluczowe: jakość edukacji, kryzys, zarządzanie kryzysowe, turystyka i rekreacja, program studiów

Abstract: The aim of the article is to present a system of improving the quality of education in studies in the field of tourism and recreation (TiR) conducted at the Adam Mickiewicz University in Poznań (AMU). Based on twenty years of experience in conducting general-academic studies in the field of TiR, a developed system for improving the quality of education was presented, taking into account e.g. conclusions resulting from monitoring the careers of graduates; analysis of changes taking place on the tourism market; consultation of study programs with many interested parties: students, representatives of enterprises, institutions and organizations related to the development of tourism, and the scientific community conducting research in the field of tourism. The current study program guarantees the choice of many different educational modules, including such as “tourist safety management in crisis situations”. The program of studies in the field of TiR at AMU was highly rated by accreditation committees. Moreover, it was awarded many times in national rankings. The developed scheme of conduct, aimed at improving the quality of staff education for the tourist services sector, may have a significant application significance for other universities conducting studies in this area, and thus contribute to the efficient response in crisis situations in the tourism economy.

Key words: quality of education, crisis, crisis management, tourism and recreation, curriculum studies

Zalecany sposób cytowania / Cite as: Zajadacz A., Tobolska A., 2020, System zarządzania jakością kształcenia na kierunku studiów „turystyka i rekreacja” z uwzględnieniem sposobów reagowania w sytuacjach kryzysowych, Prace i Studia Geograficzne, 65.4, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 95-107

Wpłynęło: 6.07.2020
Zaakceptowano: 28.08.2020

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)

T. 65.4, s. 81-93

Turystyka językowa i jej znaczenie w edukacji młodzieży na przykładzie Malty

Language tourism and its importance in youth education on the example of Malta

Wojciech POKOJSKI
Uniwersytet Warszawski
Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
e-mail: wpokojski@uw.edu.pl
ORCID: 0000-0003-3473-3512
Anna WOŁEJKO
LXIII Liceum Ogólnokształcące im. L. Kossutha w Warszawie
Agnieszka STARSZUK
LXIII Liceum Ogólnokształcące im. L. Kossutha w Warszawie

Zarys treści: W artykule podjęto tematykę turystyki językowej w edukacji młodzieży. Wskazano korzyści, jakie można osiągnąć podczas wyjazdu na obóz językowy. Przedstawiono założenia, którymi należy się kierować przy organizacji podróży w ramach szkoły językowej tak, aby można było wykorzystać taki wyjazd w kontekście edukacji językowej, turystycznej i społecznej. Zaprezentowano studium przypadku – przykład
podróży do szkoły językowej na Maltę, poprzedzony szkolnym projektem przygotowującym uczniów do wydarzenia. Odniesiono się także do możliwości wykorzystania podczas takiego wyjazdu nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych i mediów społecznościowych.

Słowa kluczowe: turystyka językowa, edukacja językowa, edukacja młodzieży, Malta, nowe technologie

Abstract: The article addresses the subject of language tourism in youth education. The benefits that can be achieved during the trip to a language camp are indicated. The assumptions for the organization of a trip within a language school were presented so as to use it in the context of language, tourism and social education. A case study was presented – an example of a trip to a language school in Malta. It also referred to the possibility of using new information and communication technologies and social media during such a trip.

Keywords: language tourism, language education, youth education, Malta, new technologies

Zalecany sposób cytowania / Cite as: Pokojski W., Wołejko A., Starszuk A., 2020, Turystyka językowa i jej znaczenie w edukacji młodzieży na przykładzie Malty, Prace i Studia Geograficzne, 65.4, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 81–93.

Wpłynęło: 03.07.2019
Zaakceptowano: 14.08.2020

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)

T. 65.4, s. 63-80

Quantitative measurement of the intra-subsystem and inter-subsystem relationship
in the sustainable development of Vietnam

Pomiar ilościowy relacji wewnątrz podsystemów i między podsystemami w zrównoważonym rozwoju Wietnamu

Van Canh TRUONG
The University of Da Nang –
– University of Science and Education (Vietnam)
e-mail: tvcanh@ued.udn.vn
ORCID: 0000-0001-6024-6692

Abstract: Sustainable development can be perceived as the development that guarantees the balance between economic development, social well-being and environmental component, to satisfy the needs of the present without compromising the ability of future generations to meet their own needs. Sustainable development now becomes zeitgeist of our age. From one hand, it is a way to define the goals which a good society should achieve to ensure better quality of life for all inhabitants of the planet, both for the present generation and for future generations. From the other hand, sustainable development is a way to understand the world as a complex interaction within and between economic, social, environmental subsystems. This article aims to measure the intra-subsystem and inter-subsystem relationship in sustainable development which can be used to reflect the level of equilibrium by analyzing the statistical relationships within and between the three main subsystems of sustainability (economic, social and environmental). All of the analysis use the complete raw data set provided for 24 indicators for the year 2016 of 63 administrative units of Vietnam. The results show that there is an aver-age relationship within each subsystem of sustainable development in Vietnam expressed by the latent dimen-sions extracted in the procedure of principal component analysis. There is also an average relationship between subsystems of sustainable development in Vietnam measured by the level of mutual explanation of original set of variables of each subsystem in the procedure of canonical correlation (canonical redundancy).

Key words: Sustainable development, intra-subsystem relationship, inter-subsystem relationship, principal component analysis, canonical analysis, Vietnam

Zarys treści: Zrównoważony rozwój można postrzegać jako rozwój, który gwarantuje równowagę pomiędzy rozwojem gospodarczym, dobrostanem społecznym i komponentem środowiskowym, służącą zaspokajaniu potrzeb obecnych pokoleń bez uszczerbku dla możliwości zaspokajania potrzeb przyszłych pokoleń. Zrównoważony rozwój reprezentuje ducha naszych czasów. Z jednej strony jest sposobem na określenie celów, które współczesne społeczeństwo powinno osiągnąć, aby zapewnić lepszą jakość życia wszystkim mieszkańcom planety, zarówno obecnym, jak i przyszłym pokoleniom. Z drugiej strony, zrównoważony rozwój pomaga zrozumieć świat jako złożone relacje wewnątrz i pomiędzy podsystemami: gospodarczym, społecznym i środowiskowym. Celem artykułu jest pomiar powiązań wewnątrz i pomiędzy komponentami zrównoważonego rozwoju, który pozwoli określić poziom równowagi dzięki analizom zależności statystycznych wewnątrz trzech głównych wymiarów zrównoważonego rozwoju (ekonomicznego, społecznego i środowiskowego) oraz pomiędzy nimi. We wszystkich analizach wykorzystano kompletny zestaw dostępnych danych nieprzetworzonych dla 24 wskaźników, obrazujących sytuację 63 jednostek administracyjnych Wietnamu w roku 2016. Wyniki dowodzą, że w Wietnamie istnieje umiarkowana zależność w ramach każdego podsystemu zrównoważonego rozwoju, którą wyrażają ukryte zmienne, wyodrębnione w analizie składowych głównych, a także umiarkowana zależność pomiędzy podsystemami zrównoważonego rozwoju, mierzona poziomem wzajemnego powiązania zestawu zmiennych odnoszących się do każdego podsystemu, zidentyfikowana w procedurze korelacji kanonicznej (redundancja kanoniczna).

Słowa kluczowe: Zrównoważony rozwój, relacje wewnątrz podsystemów, relacje między podsystemami, analiza składowych głównych, analiza kanoniczna, Wietnam

Zalecany sposób cytowania / Cite as: Truong V.C., 2020, Quantitative measurement of the intra-subsystem and inter-subsystem relationship in the sustainable development of Vietnam, Prace i Studia Geograficzne, 65.4, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych
Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 63–80.

Wpłynęło: 16.05.2020
Zaakceptowano: 16.07.2020

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)

T. 61.4, s. 63-83

Approach to Multi-disaster Vulnerability Analysis Based on Risk Perception Model

Podejście oparte na modelu percepcji ryzyka w badaniu podatności w przypadku wielu katastrof

Yuriy V. KOSTYUCHENKO, Dmytro MOVCHAN, Ivan KOPACHEVSKY, Maxim YUSCHENKO
Scientific Centre for Aerospace Research of the Earth,
National Academyof Sciences of Ukraine, Kiev, Ukraine
e-mail: yvk@casre.kiev.ua

Słowa kluczowe: percepcja ryzyka, użytkowanie ziemi, stan rolno-ekologiczny, społeczna
podatność, analiza ryzyka

Key words: risk perception, land-use, agro-ecological conditions, social vulnerability,
risk analysis

Pobierz cały tekst w pdf / Get full text (pdf format)